Woorden doen ertoe

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Woorden doen ertoe – PopUpGedachte 8 juli 2022

Hij ontnam de ander het woord. Dat was zijn taak, maar de heer Markuszower van de PVV was er niet van gediend. Hij stond erop dat hij het kabinet een eng ministersclubje mocht noemen. Nee, zei de invalvoorzitter, dat mag u niet. Hij pakte een briefje dat hij klaar had liggen en citeerde uit één van de regels van de Tweede Kamer dat de voorzitter bij belediging de spreker het woord mocht ontnemen. Twee Kamerleden stonden aan de interruptie microfoon om een punt van orde te maken, ze vonden dat de Voorzitter hiermee de orde schond. Ze kregen de kans niet. Dit is de orde, zei hij, dit is mijn taak.

Woorden doen ertoe, moet hij gedacht hebben. Hij was leraar geweest, zo vertelde Twitter mij, van een middelbare school. Ik gok dat de pubers niet de kans hadden gekregen om hem de kaas van het brood te eten. Kamerleden ook niet. Ik gok dat hij zijn kans heeft afgewacht, dat zijn ergernis over het vrijelijk spuien van beledigende en opruiende woorden hem al tijden irriteerde, dat hij nu zijn statement gaf. Een visitekaartje van een voorzitterschap dat paal en perk stelt. Lastig? Zeker. Zinnig? Dat ook, denk ik zo.

Ik ben opgegroeid in een woordwereld. Elke zondag werd er, goeddeels door mijn vader, twee keer een half uur gepreekt, minstens. We lazen de woorden van de Bijbel en ik las er nog talloze woorden naast, driekwart van de bibliotheek, in sneltreinvaart. Tot het op een gegeven moment genoeg was en ik me laafde aan kunstenaars en activisten die een andere werkwijze aanhingen. Hun woorden waren ervaringen en ik begon me te distantiëren van mooie woorden. Het moesten en zouden daden zijn, ervaringen, experimenten, acties, theater desnoods, gedichten eventueel. Nu besef ik dat dit ook woorden zijn. Én dat ik elke ochtend een woordenstroom produceer, hiero in de PopUpGedachte, al meer dan 1200 keer. Dat zijn nog net geen miljoen woorden, maar het scheelt niet heel veel meer.

Wat is er dan met woorden? Wel, ze doen ertoe. En je kunt ze gebruiken om je te distantiëren van het leven. Door analyse, door beschouwing – niet verkeerd, super zinnig, maar ook eenzijdig. En je kunt ze gebruiken om deel te nemen aan het leven, het leven vorm te geven, woorddaden zogezegd. ‘Ik hou van je’ is een woorddaad, zeker als het met volle beleving wordt uitgesproken. Het opent een kanaal, het brengt een verbinding – zeker als het aankomt bij die ander. Op het terras aan een vriendin vertellen dat je van iemand zielsveel houdt, is een beschrijving maar kan zo met heel het hart worden gedeeld, dat het de ziel verder opent – en dan is het ook een woorddaad. Net als een lied, een gedicht. En je kunt het analyseren: wat gebeurt er nu ik weet dat ik van die ander houdt.

Woorden doen ertoe. En ze hebben verschillende niveau’s. Ik ben groot liefhebber geworden van de experimentele woorddaden. Noem God Mama en lees het Onze Vader als Onze Moeder. Niet als de nieuwe wet, maar als experiment. Kom je dan aan bij het dagelijks brood, dan schrijft het gebed zichzelf als Smeer ons heden ons dagelijks brood. Hop, de huiselijkheid is compleet. En we moeten een beetje grinniken. Amen.

Woorden doen ertoe. En vandaag lees ik dit, daardoor kom ik erop: Zo spreekt de Heer: “Bekeer u, Israël, tot de Heer uw God, want over uw schuld zijt gij gestruikeld. Kom met uw woorden als gave, bekeer u tot de Heer en zeg Hem: Gij vergeeft toch alle schuld, aanvaard ook onze goede wil: wij zullen onze woorden als offerdieren geven.

Woorden kunnen de hele wereld veranderen. Zeker ‘sorry’ of ‘het spijt me’, als het met hart en ziel wordt gezegd. Dan breekt zomaar de hemel open, gaat er licht schijnen, smelt de Berlijnse muur opeens als was in het vuur. Niet altijd, maar het kan. Woorden als gave, als offerdier – dat is de kunst. Met liefde.

Tot zover vanochtend. Een hele goede vrijdag gewenst. En vrede, en alle goeds.
(teksten van de dag)