Motieven

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Tekst onder afbeelding

Motieven – PopUpGedachte vrijdag 7 oktober 2022

Kamervoorzitter Vera Bergkamp laat voormalig kamervoorzitter Khadija Arib onderzoeken. Het nieuws lekt, Arib is niet geïnformeerd, de wereld schreeuwt moord en brand. Er wordt een onderzoek ingesteld naar de manier waarop er een onderzoek is ingesteld en Bergkamp lijkt naar de regel te hebben gehandeld. Maar de motieven, hè? Daar gaat het dan over. Bergkamp die onder vuur ligt omdat er een compleet kabinet is weggelopen tijdens een debat. Die zal wel de aandacht af willen leiden van haar beroerde functioneren door het functioneren van haar voorgangster te onderzoeken. Of ze zal wel een mes in de rug willen steken. Of… Ik weet het niet, hè? Verwacht geen mening, hoor niet tussen de regels door afkeuring of waardering. Geen idee. Met name niet als het om motieven gaat. Het is verborgen, het motief. Niet alleen voor de omstanders, maar vaak ook voor degene die handelt. Wat weet je van je eigen motieven? Of ze zuiver zijn of troebel? Het zal altijd wel op een bepaalde manier troebel zijn, hoe kan dat anders.

Omdat motieven zo verborgen zijn, kunnen we naar hartenlust projecteren. Neem dat relatief nieuwe woordje: deugmens. Exact zo’n woord dat probeert om de ‘deuger’ van z’n kracht te beroven. Een deugmens doet iets goeds om zich erop te kunnen laten voorstaan. Met dat woord wordt door degene die het woord gebruikt, een beeld opgeroepen dat vervolgens wordt afgefakkeld. Het zegt dat de ander een opgeblazen ballon is en dat de spreker de speld is. Degene die de handelende figuur is, staat er machteloos bij. Want hoe verdedig je nou je motieven? Als ze niet te bewijzen zijn? En de criticaster gretig gehoor vind?

En mijn eigen motieven, dan? Ik herken ook wel de stem in mijn eigen hoofd die me verlamt. Moet je zo nodig weer op reis? Moet je laten zien op internet dat je onderweg bent met vluchtelingen? Het is een giftige stem, die je bijna berooft van de mogelijkheid om te delen waar je mee bezig bent. Want voor hetzelfde geld gaan mensen twijfelen aan je motieven. De angst legt je al lam voordat je uberhaupt tot het mogelijk bekritiseerbare handelen gekomen bent.

Het overkomt Jezus van Nazareth meer dan eens. Dit staat er vanochtend: Toen Jezus eens een duivel had uitgedreven zeiden enkelen: 'Door Beëlzebul, de vorst der duivels, drijft Hij de duivels uit.'

Iemand doet iets goeds, er worden mensen genezen – maar als de mensen er wat te enthousiast over worden is er altijd wel iemand die de rol van de cynicus op zich wil nemen. Soms puur op basis van de weerzin om met de andere mensen mee te juichen. Puur uit recalcitrantie. Zo mooi kan het niet zijn. Of uit jaloezie. Of uit de behoefte om de status quo niet al te hard verstoord te zien. Je laat je niet gek maken en verwijst de bijzondere goedheid van de ander bij voorbaat naar het rijk der fabelen. Vast slechte motieven. Nou, doei.

Wat als de motieven niet binnen je bereik zijn? Die van de ander niet, die van jou niet? Wat rest je dan? In het geval van de kamervoorzitter is dat enerzijds onderzoek; is er juist gehandeld. Anderzijds geduld. Wat komt er uit. Niet zo gemakkelijk in tijden van social media. En uiteindelijk wat JC doet is dit: hij koppelt de handeling los van de motieven. Hij beschouwt die op zichzelf. Is het goed dat dit gebeurt. Is het goed dat er ‘duivels worden uitgedreven’ – wat dat ook moge betekenen. Wat brengt dat teweeg? Minder duivelsheid, ja toch? Dan zou het op z’n minst enigszins gek zijn als dat duistere motieven heet, zo zegt hij. Als er uit duistere motieven het licht wordt aangestoken, verdwijnt de facto het duister en schiet de duivel zich in de eigen voet. Oftewel; los van de motieven gebeurt er door de handeling op zichzelf ook gewoon nog iets goeds. Iets wat te prijzen is. Pretendeer niet het hart te kennen, noch het te beoordelen: goed is goed en dat is toe te juichen, soms tegen je eigen weerzin in.

Wat onze motieven ook zijn – laten we ons in godsnaam niet lam laten leggen door cynisme. Dan is zelfonderzoek zelfsabotage. En dat is dan weer zonde van wie je bent.

Tot zover even. Een hele goede vrijdag gewenst en een heel goed weekend. En vrede, en alle goeds.

 (klik hier voor de bijbelteksten van de dag)