De oude is best

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Tekst onder afbeelding

De oude is best – PopUpGedachte vrijdag 2 september 2022

Ik wilde nooit nieuwe schoenen, want die oude liepen zo lekker. En nieuwe broeken al helemaal niet, want die voelden zo stug. Zou dat één van de redenen zijn dat de gebleekte, vervaalde en gescheurde spijkerbroeken zo mode normaal zijn geworden. We willen liever niet iets nieuws, je ziet jezelf lopen en je voelt de vouwhoeken nog het materiaal.

Het is tegelijk ook soms onweerstaanbaar. Iets nieuws. Iets nieuws voor een bruiloft, een feestje, of gewoon iets nieuws omdat je je ellendig voelt. Kopen als snelle zelfzorg. En daar weet de fastfashion markt wel raad mee. Elk seizoen een nieuwe collectie en liefst nog tussendoor. Je wilt niet achterlopen.

Beide bewegingen zijn sterk in de samenleving, in de mens en misschien al wel zo oud als de wereld. Het verlangen naar iets nieuws en de omarming van iets, puur omdat het nieuws is. En de conservatieve hang naar het oude, vertrouwde. Waarom zou je veranderen, het is toch goed zo. Als dit werkt, waarom moet je dat dan opgeven terwijl je nog niet weet wat je ervoor krijgt. Waarom naar een nieuw vakantieland, bij deze weten we in elk geval zeker dat het weer goed is of de campings leuk of wat dan ook.

De één zal zich identificeren als progressief, een ander als meer conservatief maar het lijkt me dat niemand ontkomt aan iets van beide op verschillende terreinen. Wat al een aardig zinnig ding is om te beseffen in deze gepolariseerde tijden.

Vandaag in de lezing waarschuwt Jezus zijn leerlingen dat men niet zal zitten te wachten op verandering, op de nieuwe tijd die aanbreekt, de nieuwe interpretaties die hij brengt. Want met radicaal nieuwe ideeën, gaan ook oude tradities op de schop. Oude manieren van doen. Het nieuwe past niet op het oude. Hij zegt het zo:

iemand doet jonge wijn in oude zakken; anders doet de jonge wijn de zakken bersten, hij loopt eruit en de zakken gaan verloren. Maar jonge wijn moet men in nieuwe zakken doen. En niemand die oude gedronken heeft, wenst jonge; hij zal zeggen: de oude is best.

De oude zakken moeten plaats maken. Ja, is niet leuk en het zal heus niet altijd gelden want respect voor het behoud van het goede. Maar in zijn geval was er geen plek meer voor de harde tradities van vasten, van afstand houden van alles en iedereen die vermeend onrein zou zijn, de nood was te groot en de bestaande vormen brachten niet de gerechtigheid die broodnodig was. Sterker nog; de oude vormen deden meer kwaad dan goed, kwetsbare mensen werden slachtoffer in plaats van dat ze werden opgevangen en verzorgd. De geest van de regel was gestorven maar de regel zelf werd met hand en tand verdedigd. Soms dwars tegen de Geest in.

Dan zegt de revolutionair Jezus van Nazareth dat de tijd van de oude vormen voorbij is en dat het oude ook niet meer te repareren is. Het is voorbij, nieuwe wijn, nieuwe wijnzakken. En degenen die wijndrinkers zijn, weten het: wie oude wijn gedronken heeft, heeft geen behoefte aan jonge wijn. Die belegen, doorgewerkte smaak van oude wijn. Wat moet je met dat frisse, fruitige, verse? Het voelt oppervlakkig, het heeft niet de gelaagdheid van het oude en het voelt niet als echte wijn. Laat het eerst maar eens even tien jaar bezinken, dan zullen we zien of we het lusten.

Maar de man van Nazareth heeft geen tijd om het te laten bezinken. Hij passeert de oude vormen en begint aan een nieuwe wijnbar, zogezegd. Voor de uitgeslotenen en kwetsbaren. En kan de oude generatie het niet bijhouden, dan lijkt hij er maar weinig geduld mee te hebben.

Wat oud en vertrouwd is, dat houdt ons zomaar vast. Kerkelijk, religieus, persoonlijk. We weten dan dat er een nieuw perspectief nodig is: op onszelf, wie we zijn, we zijn niet wat onze ouders of onze omgeving ons altijd hebben verteld. Niet alleen. Maar laat het maar eens los. We geloven niet meer wat ons vroeger werd gezegd, niet alles. Maar het blijft in ons hoofd en hart galmen, ook als het duidelijk contraproductief is. En we willen graag repareren, het nieuwe aan het oude verbinden, in vrede. Hier zegt jezus dat het in zijn geval niet kan. Dat het nieuwe geen verbinding kan aangaan met het oude, want dan scheurt het. En eenvoudig is dat niet, maar soms wel waar. Het nieuwe dat is gevonden, moet op zichzelf verder. Oh en het wordt vanzelf weer oud, en belegen. Dat ook. Dan komt er weer een nieuwlichter, die op de schaduwkanten en nadelen van de oude wijn wijst. De oude wijndrinker moppert dat de oude prima is en de vernieuwer moet zelf zijn eigen wijn verpakken. In nieuwe tradities en vormen. Op hoop van zegen.

Tot zover even de gedachten van vanochtend. Om eens te laten ronddwalen door hoofd en hart om te zien waar het aan haakt. Een heel goed weekend gewenst, maandag weer een nieuwe popupgedachte – zo hopen we. En vrede, en alle goeds.

 (klik hier voor de bijbelteksten van de dag)