Weten en wolven
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Goedemorgen en van harte welkom bij de PopUpGeddachte. Ik ben Rikko en ik schrijf overwegingen om de dag mee te beginnen. Vanochtend vroeg, vanuit de trein tussen Amsterdam en Wenen, iets over wolven, onzeker weten en Fransiscus.
Weten en wolven – PpoUpGedachte woensdag 24 mei 2023
Afgelopen jaar schreven Bram Kalkman, Gerko Tempelman en ik het boek Onzeker Weten. Een poging om een aantal theologische basisprincipes die we in ons werk aan de randen van de kerk en ver daarbuiten hadden opgedaan, enigszins systematisch bij elkaar te brengen. En om onzekerheid te vieren als creatief principe, in plaats van enkel weifelachtige nietsnuttigheid. Onzeker weten is een van harte je toewijden zonder te pretenderen te weten, met radicale openheid voor andere wegen en tegengestelde gedachten. Niet eenvoudig, maar rijk aan potentie.
In de trein begon ik aan het nieuwe boek van Halik, de Namiddag van het Christendom. Het belooft een grande epos te worden, bejubeld door mensen die veel sneller dit soort boeken van hun lijstje kunnen schrappen dan ik. Mijn lijst staat vol met halfgelezen boeken, met goede voornemens, met dingen die je echt niet kunt missen als theoloog, of als dertiger, of als man, of als dreatieveling of als ondernemer of als leidinggevende – en dat is dan nog maar één lijstje, er zijn nog talloze lijstjes die ergens kwijt zijn geraakt op de digitale snelweg of in hoekjes van kasten en dozen en in kaften van boeken.
Maar de inleiding van Halik neemt niemand me meer af, die heb ik tot me genomen. En dan niet eens zozeer Halik als wel de paus. Jawel, niet zomaar een paus maar paus Fransiscus natuurlijk. Hij schrijft iets moois over de noodzaak van niet zeker weten.
God zoeken en vinden in alle dingen. (…) In dit zoeken en vinden van God in alle dingen is er steeds een grijze zone van onzekerheid. Die moet er trouwens ook zijn. Als iemand zegt dat hij God heef ontmoet en er is bij hem geen spoortje van twijfel te ontdekken, dan zit er iets niet goed. Dat vind ik een heel belangrijk gegeven. Als iemand op alle vragen een antwoord heef, is dit juist het bewijs dat God niet met hem is. Dan is hij dus een valse profeet, die de godsdienst voor eigen gewin gebruikt. De grote leiders van het volk van God, zoals Mozes, hebben altijd ruimte voor twijfel gelaten. We moeten ruimte laten aan de Heer, niet voor onze zekerheden. We moeten nederig blijven. (…) Abraham is op reis gegaan, zonder echt te weten waarnaartoe, louter op grond van geloof. (…) Ons leven wordt ons niet in de schoot geworpen als een operalibretto, waarin alles al vaststaat. Ons leven is op weg zijn, wandelen, doen, zoeken, vinden enzovoort. We moeten dus binnenstappen in het avontuur van de zoektocht naar de ontmoeting, in het zich door God laten zoeken en het zich door God laten vinden. (…) Ik heb slechts één dogmatische zekerheid: God is aanwezig in ieders leven. Paus Franciscus (Interview van Antonio Spadaro S.J. met paus Franciscus)
Terwijl de trein voort rommelt langs stationnetjes en bochtig spoor in Oostenrijk, denk ik aan de reis die voor me ligt. Aan bekende eo onbekende mensen, aan ontmoetingen die wel of niet iets op zullen leveren, aan een baan en klussen en projecten die wel of geen toekomst hebben, zoveel is er om onzeker over te zijn én om volop te beleven, er te zijn. Er kan altijd nog besloten worden dat het toch niet een goed idee was en dan is er een nieuw moment om de toewijding bij te sturen. Met open vizier, open hart, een open geest – in besef van ons krakemikkig begirp van de wereld.
Vandaag deze gedachte dan maar, niet alleen vanwege Halik en de trein, maar ook vanwege de lezing van de dag. Uit een brief van Paulus aan één van die eerste gemeenten. Hij schrijft: “Ik weet dat er na mijn vertrek grimmige wolven bij u zullen binnendringen, die de kudde niet zullen sparen, en dat ook uit uw eigen midden mannen zullen opstaan, die verkeerde dingen zullen verkondigen om de leerlingen mee te krijgen.”
IIk weet niet zeker waar het over gaat, maar ik verbeeld me dat na Paulus – de bekeerde, de man die een donderslag uit heldere hemel nodig had om tot inzicht te komen – dat na hem de eigenwijzen komen, de beterweters, de wet- en regelbijters. Laat je niet in de luren leggen, zegt Paulus, zegt Fransiscus. Want zonder twijfel geen geloof, geen hoop, geen liefde. Vast vertrouwen, dat zeker, maar in alle openheid.
Tot zover vandaag. Een hele goede woensdag gewenst. En vrede, en alle goeds.
