Als het systeem vastloopt
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Als het systeem vastloopt – PopUpGedachte maandag 23 januari
Dat was het thema van de voorstelling van Via Berlin in het Bellevue Theater Amsterdam. Ze spelen deze voorstelling al jaren, tot stand gekomen na lang wetenschappelijk onderzoek naar de gevoelens van mensen tegenover vluchtelingen. De situatie is fictief; een grenshek met Belgie omdat dit land in burgeroorlog is verwikkeld geraakt en alle niet-etnische Vlamingen op de vlucht zijn. Maar ze komen Nederland niet in. Het deed me veel meer dan ik dacht. De fantastische muziek, maar vooral de grensposten, de grensbewakers, de harde orders, de verscheurdheid van sommige van de grenswachten die ook niet kunnen aanzien wat er voor hun ogen afspeelt. En dan alle goede bedoelingen. Een bakker die broodjes over het hek gooit, een CEO met schuldgevoel en een BN-er die z’n goede naam en gezicht wil lenen om toch echt te zeggen dat dit niet kan. En een leus ‘We Gaan Ze Halen’ van een dominee met camper. Jawel, die was er ook. Hilarische momenten maar vooral veel emotie, van al die grenzen en van al die verhalen die ik ondertussen van zo dichtbij ken.
En de prangende vraag. Wat is goed? Het verzet tegen wat zo duidelijk goed is; eten uitdelen, water, dixies plaatsen en ja, ook toelaten – hoe precies, daarover te discussieren, maar niet het hek dicht tot nader order die nooit komt. Het is allemaal obvious goed, maar in de politieke new speak wordt het automatisch kwaad. De lange termijn wordt erbij gehaald, het mogelijke gevaar van de horde aan de andere kant, de culturele verschillen, de medeverantwoordelijheid van andere landen. Alles wordt erbij gehaald om het o zo duidelijk goede van het moment te duiden als kwaad doen. En ze hebben een punt, hoor. Het kan. Er zijn er velen die met de beste bedoelingen echt shit hebben aangericht. Ik denk maar aan mensen die voedsel gingen distribueren door naar een plek met veel mensen te rijden, de laadklep open te doen en dan maar spullen naar buiten te gooien. Het gedrang is dan levensgevaarlijk en mensonterend. Wat niet betekent dat je het niet moet doen, dat het slecht is, maar dat een beetje orde helpt. Een beetje. Want als orde de norm wordt, de enige, dan verdwijnt het uitdelen tot nader order uit beeld en wordt het wel degelijk onmenselijk.
Vandaag in de lezing gaat het over dat wat je goed noemt. Jezus van Nazareth is de grote wonderdoener in de verhalen. Geneest, bevrijdt, op manieren waar ik niet goed bij kan met het hoofd. Maar de verschillende getuigenverslagen zeggen steeds hetzelfde. En wat je er dan ook van vindt, de mensen die de status quo beheren zeggen: deze man is door de duivel bezeten, zijn genezingen zijn demonisch. Het goede kwaad noemen, het is al zo oud als de wereld. En van Nazareth wordt nijdig en zegt:
“Voorwaar, Ik zeg u: alle zonden zullen aan de mensen vergeven worden, ook alle godslasteringen die zij uitgesproken hebben, maar als iemand lastert tegen de heilige Geest, krijgt hij in eeuwigheid geen vergiffenis; hij is bezwaard met een eeuwig blijvende zonde.' Dit omdat zij gezegd hadden: 'er huist een onreine geest in Hem.'
Is dat een soort wraak? Een boze rabbi met Gretha Thunberg achtige bedreigingen: we will not forgive you? Gelovigen hebben regelmatig zich angstig afgevraagd of ze niet per ongeluk die zonde hebben gedaan, want oi, dan zouden ze misschien niet vergeven worden.
Het ligt iets eenvoudiger, denk ik. De man van Nazareth komt een nieuw tijdperk inluiden van genade, vergeving, van insluiting versus uitsluiting – en wie precies die beweging als de bron van het kwaad ziet, zal nooit meer een beroep doen op wat uit die bron voortkomt. Genade, vergeving. Wie zwakheid ziet als per definitie verlies, kan de kracht niet meer ervaren van zwak kunnen zijn en geholpen worden. Zo eenvoudig, zou ik zeggen. En belangrijk ook anno nu. Als het goede kwaad noemen, vanwege een hoger (politiek) belang – of dat nu gaat om brood uitdelen aan wie honger heeft of luisteren naar de zorgen van hen die in de ogen van je eigen bubble niet inzetten voor de goede zaak – dan zijn we ver van huis. Noem het goede goed, in zichzelf, zo zegt JC. Ook als het je aangeharkte wereld in de war gooit. Verheug je met de genezen en denk dan weer verder over hoe het past in je wereldbeeld. Deel brood met degenen die honger lijden en kijk dan verder naar ordelijke oplossingen. Het maakt de dingen menselijk en dat is hard nodig. Systemen gaan ons niet redden, daarvoor is iets anders nodig. Hoe krakemikkig en gebrekkig ook in de uitingsvorm.
Tot zover vandaag. Een hele goede maandag gewenst – en vrede, en alle goeds.
