De oergrond
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
De oergrond – PopUpGedachte donderdag 23 februari 2023
Hij werd geïnterviewd door Roek Lips. Roek was aan een interviewserie begonnen na de plotselinge dood van zijn achttienjarige zoon Job, zich afvragend ‘wat werkelijk van waarde is’. In die reeks interviewt Roek Edy Korthals-Altes, een diplomaat geboren in 1924 en inmiddels overleden. Maar het interview is er nog en daar ben ik persoonlijk zielsdankbaar voor. Het is één van die teksten om steeds weer naar terug te gaan, opnieuw te lezen met welke woorden en bezieling hij schreef wat er aan de hand is in deze tijden én wat er nodig is. Om weer te weten waarom ik doe wat ik doe.
Edy Korthals-Altes citeert Vaclav Havel over de crisis in onze samenleving. Die schreef in een brief aan zijn vrouw, toen hij nog als politiek dissident gevangen zat en dus voor hij president van Tsjechie werd: “Hoe langer ik erover nadenk, hoe meer ik ervan doordrongen raak dat de huidige crisis te maken heeft met het verlies van onze relatie met het Transcedente, het vermogen om een hogere staat van bewustzijn te ervaren.” Edy schrijft dat hij die gedachte deelt en stelt: “het is denk ik een van de kernvragen van onze tijd. De mens is zichzelf centraal gaan stellen, zonder bewust contact te maken met dat wat boven hemzelf uitstijgt. Met andere woorden; de mens is nu aan zichzelf overgelaten en denkt het zelf wel te weten. …. Waar zit onze diepste motivatie? Er is een wild zoeken, maar dat is sterk individueel bepaalt. De bindende kern van het gezamenlijke, die ook nodig is, ontbreekt. Het paradoxale is dus hoe meer men zegt: ‘ik ben de mens’, hoe meer die mens zijn echte ik verliest. We moeten ons weer verbinden met onze oergrond, zonder dat kunnen we niet begrijpen wie we zelf zijn. Met andere woorden: door je op de oergrond van het bestaan te richten, kom je tot jezelf, en door je voortdurend op het eenzame ik te richten, verlies je jezelf.”
Dan zegt hij dat het weer tijd is voor verwondering. Permanent leven in een wonder en dat we beseffen dat we met huid en haar verbonden zijn met het transcedente. De diepgang van oude tradities en grote verhalen kunnen ons daartoe toegang verlenen. En hij sluit af met te stellen dat het kernpunt van het leven is: de relatie met de oergrond van ons bestaan en die met de medemens.
Edy Korthals-Altes smeekt, bidt, hoopt, dringt en vraagt om de verbinding met het transcedente weer te zoeken. Om onszelf als mens niet kwijt te raken. Wat de paradox in zich draagt, dat het afzien van het zelf, het eigenbelang, de eigen voltooiing en het doordrongen raken van tijdelijkheid, sterfelijkheid (het was aswoensdag gisteren), van het idee geroepen te zijn om deel te worden van een groter geheel, geroepen te zijn tot participatie in een grotere beweging van het goede – of je daar nu de voltooiing dan wel resultaten van ziet of niet – dat is wat nodig is om te worden wat je verlangde te worden toen je nog bezig was met dat hele ding van zelfontplooiing.
Het interview met Edy is een hedendaagse versie van de oproep van Mozes duizenden jaren geleden. Op een berg ergens in de woestijn, zo vertellen de verhalen, tegenover een volk dat gevlucht is uit de slavernij en nog niet is aangekomen op een plek om het leven voort te zetten. In limbo, aan het begin van de weg naar een eigen identiteit. Mozes zegt tegen hen vanochtend:
“Ik neem heden de hemel en de aarde tot getuigen tegen u. Leven en dood houd ik u voor,
zegen en vloek. Kies dan het leven, dan zult gij met uw nakomelingen het leven bezitten,
door de Heer uw God te beminnen, naar Hem te luisteren en aan Hem gehecht te blijven.
Want daarvan hangt het af, of gij zult leven
Liefde tot God, zegt Mozes. De relatie met de oergrond van ons bestaan, zegt Edy Korthals-Altes. Kies dan het leven, zegt Mozes. Wordt mens, zegt Edy. Beide wijzen de mens van zich vandaan, naar het ongrijpbare en naar de overgave, om zo met meer liefde, vergeving, genade en onbevangenheid tegenover de wereld, de ander en jezelf te komen te staan.
Tot zover vanochtend. Een hele goede donderdag gewenst. Morgen nog een laatste PopUpGedachte voordat er een weekje vakantie begint. En voor nu en vandaag: vrede gewenst, en alle goeds.
