Over oordelen
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Over oordelen – PopUpGedachte maandag 23 juni 2025
Ja, daar houden we niet zo van. Mensen die hun oordeel klaar hebben. Laat ze eerst maar eens zich verdiepen. En waar ik ook niet zo van hou, mensen die zeggen dat je niet moet oordelen. Want kijk nou wat er aan de hand is in de wereld. Dat vraagt sowieso om harde oordelen. Oftewel, merk ik dat nou goed? Oordeel van de ander vind ik zomaar snel en ingewikkeld, maar kom niet aan mijn eigen oordeel – want die vind ik allemaal maar gerechtvaardigd en nodig. Nou, dan ben je aardig omhooggevallen toch?
In de tekst van vandaag zegt de rabbi tegen zijn leerlingen: Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt. Want met het oordeel dat gij velt, zult gij geoordeeld worden en de maat die gij gebruikt, zal men ook voor u gebruiken. Waarom kijkt gij naar de splinter in het oog van uw broeder en merkt gij de balk niet op in uw eigen oog?
Oordeelt niet. Dat is het veiligst. Mocht je dat toch willen, dan graag met een oordeel waarlangs je zelf ook wel opgemeten zou willen worden. Het is één van de spreuken die met een hele serie spreuken naast elkaar zijn opgetekend. Waardoor compleet context en toepassing mist. En je dus gewoon als het je goed uitkomt, deze zin eruit kunt gooien. Lekker als iemand kritiek op je heeft: hey, oordeelt niet, hè? Voor hetzelfde geld ben jij de volgende! Heel irritant.
Waar gaat het in het vervolg over, hoe krijgt dit een inbedding in het vervolgverhaal? Nou ja, iedereen die een beetje die Bijbel gelezen heeft, weet dat de rabbi graag rondhing met de mensen in de samenleving waar niet zomaar iemand een oordeel over had, maar waar iederéén een oordeel over had. Het heette dan prostituée of tollenaar, belastingambtenaar voor de bezetter of – nou ja – zo waren er nog wel een paar.
Waar zit mijn oordeel? Bij de mens die naar de maatstaven van de samenleving toch een beetje is mislukt? Hoe kijk ik naar de mensen in mijn straat? Als die weer niet helemaal vast op z’n voeten door de straat waggelt of als die weer eens te luid met z’n scooter en z’n vrienden staat te geinen op hoek van de straat. Als die van kleur is of juist zo racistisch, of als die zo luid is of zo lui. Let op je oordeel, zegt Jezus van Nazareth. Want het bord voor je kop of de balk in je oog, maakt dat je niet de beste bent om het splintjertje bij de ander uit diens oog te halen.
De oordelen van de rabbi over machthebbers die mooi weer spelen, maar de kwetsbaren in hun sop laten gaarkoken – of hen nog verder uitsluiten – dat oordeel is bikkelhard. En er is altijd genade hoor, maar wie de macht heeft, heeft verantwoordelijheid. Dat oordeel echter over de mens, de mens die het niet redt of zichzelf het leven onmogelijk heeft gemaakt, de mens die volgens de goegemeente door eigen falen zich het leven zuur heeft gemaakt. Dat oordeel, dat kan beter even blijven liggen.
Een eenvoudige reminder – maar allerminst eenvoudig om te doen. En het is niet een nieuwe lat, een nieuwe voorwaarde om een ok mens te zijn; een eis dat je toch echt oordeelloos moet zijn wil je ok zijn. Het is iets anders, denk ik. Een uitnodiging om te leven, naar nieuwsgierigheid, naar ruimte in hart en hoofd. Omdat we er mooiere mensen van worden.
Tot zover vandaag. Een hele goede maandag gewenst. En vrede, en alle goeds.
