Omgekeerde wereld
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
De omgekeerde wereld – PopUpGedachte woensdag 20 maart 2024
Soms, als bepaalde mensen bellen, schrik ik meteen. Het zijn aardige mensen hoor, maar ik denk automatisch dat ik ergens iets vergeten ben, een opdracht heb laten liggen, een deadline heb overschreden, ergens iets heb gemist. Dat kan sowieso makkelijk gebeuren, en zeker als je aan allerlei projecten tegelijk werkt. Terwijl de telefoon gaat, check ik mijn agenda of afsprakenlijstje, want ik zie er tegenop om op het matje te worden geroepen. Gek eigenlijk, hoe ben ik in deze positie beland, vraag ik me dan af. Wat voor macht ken ik aan de ander toe en wat voor gebrek aan macht aan mezelf. Of ‘macht’, misschien zelfstandigheid. Dat je dingen kunt vergeten, is al te menselijk. Dat je soms achterloopt ook. Dat iemand daarvan kan balen, mag iemand gewoon zeggen. En dan kun je door. Maar er is blijkbaar een scheve balans en ik denk: laat maar bellen, ik ga het eerst zelf effe oplossen. Dan bel ik terug.
We gedragen ons soms als goden naar elkaar of geven anderen een verhevener status dan onszelf. Terwijl we ten diepste allemaal gelijk zijn, allemaal prutsers zogezegd – of allemaal even fantastisch. In elk geval allemaal mens. Dat is voor ons een soort vanzelfsprekende gedachte of een vanzelfsprekend uitgangspunt, maar dat was het niet. En in de praktijk leven we hier ook niet altijd naar.
Die Bijbelse boeken komen met een monotheïstisch wereldbeeld. Er is één God en al het andere is niet-God. De moderne mens vraagt zich af of ze wel in zoiets als een God kunnen geloven, de pre-moderne mens in andere tijden en andere plaatsen, vraagt zich af hoe het maar in één God kan geloven. Want zijn al die andere geesten, voorwerpen en mensen géén goden dan? Een mysticus zei ooit dat het Eerste Testament, de Tenach, een ongeloofsboek is. Het leert je niet aan om in een God te geloven, de aanwezigheid van goddelijkheid in de wereld was volkomen vanzelfsprekend. Het leert je af om in allerlei goden te geloven. De monotheïst was maar één stapje verwijderd van de seculiere mens. Met eenzelfde soort eigenwijsheid; je roept allerlei goden aan en dicht er allemaal macht aan toe maar het is onzin. Doe je ding, maar mij heb je er niet mee. En het idee van christendom is dat je ergens geloof nodig hebt in een ongrijpbare God, de afwezige aanwezige, als verzet tegen allerlei goddelijke pretentie. En om je eraan te herinneren dat alle mensen gewoon maar mensen zijn, meer niet. Of ze nou je baas, je koning, je minister, je goeroe of je favoriete muzikant zijn. Allemaal even kort van inzicht, van levensduur, van reikwijdte als jij met een enkele nuance.
Vandaag in de lezing van de dag willen drie Joodse jongens, in een vreemd land waar ze door de bezetter zijn heengevoerd, niet buigen voor het machtige beeld dat deze ogenschijnlijk almachtige koning heeft opgericht. Er staat: “Nebukadnessar, wij vinden het niet nodig op uw vraag een antwoord te geven. Hij is in staat ons te bevrijden uit het laaiende vuur van een oven en Hij zal ons ontrukken aan uw greep, koning. Maar de koning zij ervan overtuigd, dat, ook als God ons niet redt, wij uw god niet zullen vereren en het gouden beeld dat u hebt opgericht niet zullen aanbidden.'
Drie trotse, eigenwijze of domme jongens – net hoe je het ziet – weigeren domweg om te knielen. En als er gedreigd wordt dat ze dan verbrand zullen worden in een oven, vertrouwen ze op hun eigen god. Die hun kan redden – of niet – maar gebogen wordt er niet.
Die totale eigenwijsheid, dat eigen lijntje met een aanwezigheid die eindeloos veel ouder is, universeler is en liefdevoller, dan die grote kerel op die grote troon. Dat kan misbruikt worden voor van alles, natuurlijk – maar het is ook echte vrijheid. Een echte omgekeerde wereld, waarin er geen piramide van macht meer bestaat, geen hiërarchie- of beter gezegd; alle hiërarchie een miniscuul onderscheid is tussen hele gewone mensen die allemaal zelf toegang hebben, in verbinding kunnen staan met de Eeuwige zelf. Geen tussenpersonen, geen getrapt systeem via priesters en bisschoppen. Die hierarchische verhouding lijkt heel wat, maar het is een beetje als ons Nederlands landschap. Er zijn van die bergjes die we dan berg noemen, de Holterberg bijvoorbeeld. En ertegenop fietsen, dat kun je een beetje voelen. Plaats je dat naast de Mont Blanc, dan is het opeens geen berg meer, maar vlakte zoals al het andere vlak is.
De schrik voor de ander is niet nodig. Allemaal ploeteraars en prachtige mensen in eenzelfde wereld, naast elkaar. Wel zo prettig.
Tot zover vandaag. Een hele goede woensdag gewenst – en vrede, en alle goeds
