Vrije toegang
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Vrije toegang – PopUpGedachte woensdag 19 oktober 2022
Vrije toegang. Ze zeggen dat het niet eens het beste idee is. Je kunt beter voor een redelijk bedrag een kaartje moeten kopen, want dan hebben de mensen het idee dat het iets waard is. Het is fijn als het iets moet kosten. Gratis is zomaar goedkoop. Gek eigenlijk dat we die aan elkaar koppelen, terwijl we in de praktijk weten dat gratis helemaal niet goedkoop is. Maar we werken er nou eenmaal liever vol. Als kind al. Dat je bij gedoe met je ouders en schuldgevoel even het beste beentje voorzet om de liefde van je ouders terug te winnen. Terwijl die liefde allang bestaat en heus niet meer wordt van een extra gepoetste auto of een mooi opgeruimd huis – uit schuldgevoel over iets stoms dat je hebt gedaan. Maar we werken er nu eenmaal graag voor.
En dat je lang niet altijd kunt geloven dat mensen van je houden – want ‘je verdient het niet’. Wat een interessante uitdrukking is omdat je liefde natuurlijk niet kunt verdienen. Die krijg je, zomaar. Maar we werken er liever voor.
De Joodse godsdienst was een uiterst aantrekkelijke godsdienst (en is dat nog voor velen) juist vanwege de ontoegankelijkheid ervan. Je moest er heel wat voor doen, wilde je toegang krijgen tot de geheimen van die fascinerende godsdienst. De mate van fascinatie had absoluut te maken met de mate van ontoegankelijkheid. Zo trouwde ik ooit een stel dat een leuk kerkje had gevonden op één van onze Nederlandse eilanden en daar wel wilde trouwen. De dominee die daar voorging, trouwde echter alleen mensen die het kerkelijk onderwijs, de catechisatie, hadden gevolgd. En zo gingen die mensen een jaar lang met de hoogst mogelijke motivatie naar de kerk om onderwijs te krijgen. Ze vonden het fantastisch – gemotiveerder dan de mensen die allang lid waren van die kerk en ook dat onderwijs volgden.
We werken er graag voor. Maar er is een probleem, want du moment dat we ervoor werken is het niet meer liefde. Of genade. Of onvoorwaardelijkheid. En daar wordt het ingewikkeld. Paulus, de apostel vertelt vandaag over zijn roeping in het leven - en dat is dat hij de nieuwe werkelijkheid inluidt waarin de God van Abraham, Izaak en Jakob vrij toegankelijk is voor mensen van wat voor achtergrond dan ook – of je nu je handen hebt gewassen, rituele reinigingen doet of besneden bent of niet; vrije toegang. Dit staat er:
“Zo was zijn eeuwig voornemen dat Hij uitgevoerd heeft in Christus Jezus, onze Heer. In Hem hebben wij, door het geloof in Hem, vol vertrouwen de vrije toegang tot God.
En, zo zegt hij, dat was altijd al het plan. Vrije toegang voor iedereen. Radicale taal hoor voor deze Joodse man. Uiterst rebelse vernieuwing voor zijn tijd – en misschien nog steeds wel. De één concludeert dat het wel niet relevant zal zijn, want het is gratis en voor iedereen. Een ander verliest interesse want als het al beschikbaar is, dan kun je er dus niet voor werken. Geen vereiste vastendagen, geen moeilijke rituelen: behalve dan dopen als intrede ritueel, maar dat kan altijd en overal met een beetje water. Wat is de liefde waard als je er niet meer voor kunt werken. Wat is de liefde waard als je niet meer het gevoel van een binnen en een buiten hebt: dat je bij de insiders kunt horen en dat de outsiders er dus niet bij horen. Die exclusiviteit is een lekker gevoel. Sterker nog; het hoort zomaar bij de liefde. Dat jij op je partner kunt rekenen en anderen niet in die mate. En nu zou het vrije toegang zijn voor iedereen. Begin van het einde.
Of een radicale stap in ontdekken wat liefde is. Dat je er niet voor kunt werken. Dat het je gegeven wordt. Dat je er geen controle over hebt of degene die liefheeft ook anderen liefheeft. Dat het angst uitbant én groepjesvorming – dat liefde haaks staat op nationalisme: wel voor mij, niet voor jou, tenzij je je best doet. Dat liefde haaks staat op: wel je best doen, anders kun je het vergeten. Het probleem van geloven is in de kern niet dat je er zo hard voor moet werken, in dat geval is het geen geloof. Het probleem is dat je er niet voor kunt werken, maar dat het gegeven is. Geen prestatie, geen succesgevoel, geen wij versus zij. Alleen ontvangen. Daarom werkt het zo goed voor mensen die het al opgegeven hebben dat ze door hard te werken uberhaupt iets bereiken in het leven – de outsiders, degenen die falen, de losers. Zij weten al wat ik zo vaak niet weet: dat ik met hard werken voor de liefde van alles kan winnen, behalve liefde. En genade. En geloof. Ongemakkelijk, maar wel waar.
Tot zover vanochtend even. Een hele goede woensdag gewenst – en vrede, echte vrede, zomaar. En alle goeds.
(klik hier voor de bijbelteksten van de dag)
