Soms moet je leren zwijgen
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Soms moet je leren zwijgen – PopUpGedachte maandag 19 december 2022
Het was me het weekje wel vorige week. De lange treinreis naar Polen, nog even een PopUpGedachte vanuit een stationsrestauratie op de vroege ochtend en daarna was het voorbij met de schrijverij. Onmogelijk om nog in die intense omgeving met allemaal helpers en activisten op een kluitje op een zolder de ruimte te vinden om te lezen, te schrijven en te delen – laat staan op te nemen. Buiten vroor het tien graden onder nul, binnen wachten jonge mensen alert rondom de tafel op een oproep uit het bos die zou worden doorgegeven door de centrale alarmtelefoon. Samen hadden ze dit systeem opgezet, met geheime nummers en codenamen. Bij hoge uitzondering mocht ik bij hen overnachten, normaal gesproken kwamen er geen mensen van buiten in. Het adres was onbekend en dat moest zo blijven. Die middag hadden ze nog twee Cubanen in de bossen ontmoet. Gevlucht uit hun eigen land, gelokt naar Wit-Rusland in de hoop een weg naar Europa te vinden en vervolgens de grens over gedwongen. In de sneeuw en de vrieskou door rivieren en dicht bos, zich schuilhoudend voor drones, helikopters en warmte-camera’s van de Poolse politie en grenswacht die hen onverbiddelijk weer in het WitRussische deel van het bos zou dumpen. Éen van hen was z’n schoenen verloren en liep al een tijd op blote voeten, derdegraadsvrieswonden. We praten er onder elkaar over, dat wel. Maar niets kwam naar buiten. En waar het al helemaal niet over ging was het feit dat zo heel af en toe iemand ook per auto het gebied uit werd gebracht. De zwaarste beschuldiging aan het adres van deze mensen zou mensensmokkel zijn, een beschuldiging die altijd op de loer ligt en waar ze alle mogelijke maatregelen voor nemen om daar niet van beschuldigd te kunnen worden. De gevangenisstraffen hiervoor zijn hoog, heel hoog. Toch moet het soms, het risico. En dan praten we er niet over. Zo leren we zwijgen. Zo leer ik zwijgen over wie precies, en waar precies. Niet over het waarom precies, dat niet.
In de lezing van vandaag leert de hogepriester zwijgen. Hij praat teveel, hij twijfelt te veel. Hij verraadt niet anderen of het eigen werk, hij verraadt zijn eigen twijfel. En dan moet hij leren zwijgen. Heel letterlijk: “De engel sprak tot hem: 'Vrees niet Zacharias, want uw bede is verhoord; uw vrouw Elisabet zal u een zoon schenken, die gij Johannes moet noemen. Ge zult verheugd zijn en het uitjubelen en vele mensen zullen zich over zijn geboorte verblijden (…) Maar Zacharias zei tot de engel: 'Hoe kan ik dat weten? Ik ben oud en ook mijn vrouw is reeds op jaren.' De engel antwoordde hem: 'Ik ben Gabriel die voor Gods aangezicht staat, en ik ben gezonden om tot u te spreken en u deze blijde boodschap aan te kondigen. Zie, gij zult zwijgen en niet in staat zijn te spreken tot de dag waarop dat zal gebeuren, omdat ge mijn woorden niet geloofd hebt; deze zullen echter op hun tijd in vervulling gaan.'
Ik snap hem heel goed met z’n ongeloof. Als je al oud bent. En toch, je had ervoor gebeden, op gehoopt en over gedroomd. En als het je dan wordt aangekondigd, kun je hogepriester zijn van de Eeuwige, dienstdoend op de meest heilige plek en er geen bal van geloven – zelfs al staat er een machtig-achtige engelverschijning voor je neus. Het zo niet geloven dat je de mond opentrekt en zegt: nou, dat weet ik nog zo net niet. Daar, voor de ark in het Heilige der Heilige. Toch ook grappig, eigenlijk. Wat een vent. Best wel lef. Maar hij moet wel even leren zwijgen. Want over sommige dingen moet je niet spreken. Het hoofd buigen, de ander eerbiedigen en daar kun je altijd nog het jouwe van denken.
Aan de grenzen van Europa werken mensen tegen de klippen van de wanhoop op. Ze geloven niet in een overheid die nog iets komt doen. De meesten hebben hun vertrouwen in de grote organisaties volkomen verloren. Ze leren zwijgen tegenover de instanties, ze leren liegen en verdraaien om levens te beschermen, het kan niet anders. Ik leer zwijgen tegenover zoveel moed, soms zoveel cynisme, soms zoveel roekeloosheid. Want wie ben ik? Ik heb te waarderen wat de ander doet voor de naaste, ik zie ook hoe het soms pijn doet aan verwanten, hoe bij de eigen kinderen soms de ouders al meer dan een jaar emotioneel niet beschikbaar zijn. Maar ik heb te zwijgen tot ik gevraagd wordt of ik iets wil zeggen en dan nog moet ik voorzichtig zijn. Want ik kan niet zomaar spreken over dingen die te groot voor mij zijn of te hoog – zoals de Psalmdichter van psalm 131 zegt. Leren zwijgen, liefhebben, afwachten, vertrouwen. De engel helpt Zacharias een handje en leert aan de hoogste chef van de gelovigen van die dagen wat geloven is. Soms is het zwijgen en afwachten en hopen. Tot er iets nieuws geboren wordt.
Tot zover vanochtend. Een hele goede maandag gewenst en vrede, en alle goeds
