Jouw bevrijding en de mijne
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Jouw bevrijding is verbonden met de mijne – PopUpGedachte woensdag 18 april 2023
Waarom zou ik delen wat ik heb. Dat wat ik heb, daar heb ik hard voor gewerkt én ik heb al aardig wat kruiwagentjes met zuurverdiend geld op de grote hoop van de belastingdienst gekwakt, me dunkt dat je niet kunt zeggen dat ik niet solidair zou zijn. Zelf verdiend én al delen in de verplichte afdracht, dat mag toch weleens genoeg zijn.
En toch blijven we delen. Niet iedereen, niet altijd. Maar of het nu giro 555 is of een bedremmeld kind aan de deur met een collectebus, de neiging om te delen is groot. Al kun je ook altijd zeggen dat het te weinig zou zijn en daar een punt van maken. Nu even niet. Nu even zien dat mensen die cultureel toch aardig getraind zijn in het idee van recht hebben op en dit is van mij – dat die de neiging tot delen lang niet altijd kunnen weerstaan. Alsof het appèl van de ander niet zomaar een de vraag om een gunst is, alsof er een noodzaak in huist die dieper gaat dan de hand over het hart strijken.
Een quote die al een jaar of wat met me meereist, is de uitspraak van Lilla Watson, iemand uit de oorspronkelijke Australische bevolking, een groep die het ongelofelijk moeilijk heeft en in wiens gelederen de kolonisten op onnavolgbaar ziek-brute wijze hebben huisgehouden. Zij zegt: “if you came here to help me, don’t bother. If you came, because you realise that your liberation is bound up with mine, then let’s work together.” Er is iets scheefs aan de bibberende noodzaak van de uitgestoken hand die vraagt om een gunst – en de vrijheid van de gever die mag doen met het zijne wat hij of zij wil. Het is in die zin scheef dat het niet waar is. De gever voelt zich lang niet altijd vrij én is lang niet altijd vrij, er is die morele stem in het geweten. De verbondenheid als mensen. Je moet écht je best doen om je van die verantwoordelijkheid los te knippen, bijna alsof je een stukje van je mens zijn opgeeft. En zo kan de een over een niet-gevende ander zeggen dat hij of zij een onmens is. Terwijl in het culturele jargon iemand mag doen met de zuurverdiende centen wat hij of zij wil. Niet dus. Zo werkt het niet in het echte leven. Gek genoeg. Wil de gever vrij worden, dan is het zaak om bij te dragen aan de vrijheid van de ontvanger én vice versa. Wat ook de achterliggende oorzaken zijn van het verschil in bankrekening – beide hebben bevrijding nodig en die ontstaat in delen. En voegt Lilla Watson toe; wie realiseert dat de ontvangende partij de bevrijder kan zijn van de gevende partij, die moet maar eens om de tafel met de ander en samen tot een plannetje komen. Work together.
Vandaag lees in de vroeg-christelijke teksten over de eerste periode van de nieuw gevormde groepjes rond het nieuws over opstanding en nieuw leven. Dit staat er: “Er was geen enkele noodlijdende onder hen, omdat allen die landerijen of huizen bezaten, deze verkochten en de opbrengst ervan meebrachten om aan de voeten van de apostelen neer te leggen. Aan ieder werd daarvan uitgedeeld naar zijn behoefte.”
Dit was geen voorwaarde, hè, zoals het er staat. En het was geen programma van herverdeling. Gisteren hoorde ik nog even over Cambodja, Pol Pot en de Rode Khmer. Die deden ook dingen met geen bezit en alles gemeenschappelijk en ze maakten er de hel van, de killing fields. Het is geen programma, het zijn geen eisen – er is iets losgemaakt in deze mensen, iets euforisch, misschien iets tijdelijks maar het werkt. En voor de joodse lezer van die tijd een knipoog naar de joodse Thora waarin het allang voorgeschreven was dat er geen noodlijdende in de gemeenschap van het volk mocht zijn – ze moesten allang voor elkaar zorgen. Daarom was zo’n blinde bedelaar zo pijnlijk. Het feit dat hij moest bedelen was een teken van het verval van de godsdienst.
Ze waren geraakt, die vroege christenen. Omdat ze niet meer bezig waren met overleven in deze wereld en eruit halen wat eruit te halen viel – omdat ze ondersteboven waren van de opstandingsberichten en het idee dat het leven misschien niet zo eindig is als sommigen beweren. En dan ga je blijkbaar geven. En dat is ergens wonderlijk, maar ergens is het ook diep menselijk, aangeboren, een roep die allang klinkt maar waar we ook van geleerd hebben ons tegen te verzetten omdat we ook wat voor onszelf moeten en mogen houden, toch? Fascinerend dat geven en delen eigenlijk een menselijke basisbehoefte is, omdat het vrijer is dan vasthouden en beschermen. Er zit een diepe betekenis in Lilla Watson’s woorden. De manier om te ontdekken wat is proberen, uitzoeken, nu eens hier wat en dan daar wat – niet gevend om er vanaf te zijn, maar samenwerkend aan wederzijdse bevrijding.
Tot zover vandaag. Een hele goede woensdag gewenst. En vrede, en alle goeds.
