Gezond verstand
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Gezond verstand – PopUpGedachte maandag 16 januari 2023
We hebben nogal wat gezond verstand gekregen. Als het koud is, trek je een jas aan, anders wordt je ziek. Bij pijn niet doorgaan, anders krijg je problemen. Tegelijk zijn er ook altijd uitzonderingen op dit soort gezond verstand, vaak een klein beetje fanatiek. De trainer die zegt dat je niet hebt getraind als het niet pijn doet, de spierpijn van dagen die je tevreden maakt over je inzet. En het ijsbad van onze vriend Wim Hoff, alias The Iceman, zegt iets heel anders dan dat je bij kou een jas moet aantrekken. Het gezond verstand, versus de gedreven uitzondering. En op een gegeven moment weet je niet meer goed wat gezond is, en wat niet.
Soms lijkt religieus gedrag een beetje op die sport of zo’n ijsbad. Het twee keer naar de kerk gaan, althans zo ging dat toen ik nog thuis woonde, was volkomen vanzelfsprekend. De goegemeente zwoer erbij. Niet dat het leuk was, per se. Soms wel, maar lang niet altijd. Maar daar ging het niet om. Had je een drukke week gehad en een volgeplande zaterdag met sport en klussen om ’s avonds nog uit te gaan, dat had allemaal geen enkel effect op de harde regel van de zondag. Dat voelde niet extreem, maar voor de buitenstaanders was het dat absoluut wel. De regels van bidden en stille tijd of hoe dat ook allemaal genoemd wordt, de toewijding tot het lezen van bijbel of studieboeken, de Ramadan voor moslims, het kosher eten voor de Joden – het zijn allemaal keuzes die uitzonderingen zijn op de regel en een behoorlijke toewijding vergen. Met als bijna automatisch gegeven dat we de regels, de manieren van doen, heilig verklaren. Ik heb aardig wat vechtsport gedaan, nou reken maar dat het een conservatieve sport is – en daarom zo leuk voor velen. En dan is er weer een klein beetje gezond verstand nodig om te kunnen blijven groeien.
Vandaag krijgt Jezus van Nazareth de vraag waarom zijn leerlingen niet meedoen met het vasten. Er waren vastgestelde vastendagen en een beetje toegewijde volksgenoot doet daaraan mee. Alweer; gezond verstand zegt dat als je honger krijgt, je moet gaan eten. Religie maakt dan uitzonderingen om verder te komen, dieper te gaan, iets meer te bereiken dan het gewone. Maar als iemand daar dan niet aan meedoet, gaan de wenkbrauwen al gauw omhoog. Zo ook in het geval van Jezus van Nazareth. En dan komt hij vanochtend met een boerenwijsheid, of een stuk praktisch gezond verstand:
“Niemand naait een verstellap van ongekrompen stof op een oud kleed. Anders trekt het ingezette stuk eraan, het nieuwe aan het oude, en de scheur wordt nog groter. En niemand doet jonge wijn in oude zakken, anders doet de wijn de zakken bersten en de wijn gaat verloren met de zakken. Neen, jonge wijn in nieuwe zakken.'
Interessante move. Jezus stelt dat wat hij komt brengen nieuw is, religieus, cultureel nieuw. Niet nieuw als net verzonnen, maar nieuw als in een nieuwe fase. En een nieuwe fase vraagt om nieuwe regels, nieuwe manieren van doen. Hoe vaak worden nieuwe inzichten beoordeeld op de mate waarin ze in de oude vormen passen. Dan wordt de wijn geselecteerd op basis van de vraag of die wel in de oude wijnzakken past. Scheuren de zakken, dan is de wijn niet goed. Doe maar de oude wijn. Zomaar worden nieuwe spirituele inzichten afgemeten naar de mate waarin ze de oude vormen bevestigen, maar dat is precies de omgekeerde volgorde. Het waren de vormen die ons moesten helpen om de inhoud te bewaren, niet andersom.
Jij weet waarschijnlijk net zo goed als ik wat het is om zo’n spelbreker te zijn – of te willen zijn. En de angst die erbij hoort, de onrust. Ik vind het op een bepaalde manier troostend vandaag dat er sprake kan zijn van nieuwe fases, nieuwe wijn, nieuwe kleding. Voor dezelfde inhoud, dezelfde diepgang, dezelfde drive. Voor diepgang is toewijding nodig, maar die toewijding gaat je niet heilig maken. Als de regels niet meer werken, moeten ze geëvalueerd, veranderd. En is het tijd voor nieuwe kleren en nieuwe wijnzakken. Want het ging om de wijn, niet om de verpakking en het ging om de mens te kleden, niet om de mens zich zo te laten gedragen dat de kleding past.
Tot zover even de gedachte voor vandaag aan het begin van deze nieuwe week – een hele goede maandag gewenst en vrede, en alle goeds.
