Er komt een tijd dat…
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Er komt een tijd dat… - PopUpGedachte 15 maart 2023
Soms moet je de regels houden, door de regels te breken. Dat klinkt als een paradox en ik wordt altijd wel blij van paradoxen omdat ze de werkelijkheid redelijk goed lijken te benaderen. Een schijnbare tegenstrijdigheid doet vaak meer recht aan de werkelijkheid dan de logica. De logica zegt dat je gewoon je aan de regels moet houden, dan heb je er respect voor. En dat als je ze breekt, dat je er dan geen respect voor hebt. Maar dat is dus lang niet altijd waar.
Persoonlijk vind ik Extinction Rebellion zo’n voorbeeld. Ze breken een serie regels; luisteren naar de overheid, blokkeren van de weg en hoe je het gesprek aangaat. Ze doen dat echt op een heel eigen manier. Maar ze doen dat op een heel andere manier dan iemand die gewoon een hekel heeft aan regels. Ze doen het openlijk en ze doen het om een punt te maken, ze willen betere regels. Toen ik tijdens mijn opleiding theologie les kreeg in kerkrecht, wat voor sommigen als een bizarre combinatie klinkt – het juridische en kerkelijke – maar elke gemeenschap en elk instituut heeft nou eenmaal zo z’n regels. Toen zei de professor dat het essentieel is om onderscheid te maken tussen de geest van de regel en de regel zelf. Het is zaak om te bedenken waarom zo’n regel bestaat en waartoe. En dan kun je dus het diametraal tegenovergestelde doen van wat de regel zegt en je toch aan de geest van de regel houden. Soms is scheiden de enige goede weg om te gaan, soms is respect voor autoriteit ongehoorzaamheid aan autoriteit, soms ziet liefhebben van de ander er op het eerste gezicht niet eens zo heel liefdevol uit.
De regels die ooit aan de nakomelingen van Abraham, Isaak en Jakob werden meegegeven, lijken wettisch. Er staat nogal wat over wat je wel en niet mag eten, over hoe de religie vormgegeven moet worden en dat het je taak is om je naaste lief te hebben. Gij zult dit en gij zult dit, anders zwaait er wat. Maar Jezus zegt vandaag iets bijzonders over die regels.
In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen : Denkt niet dat Ik gekomen ben om Wet en Profeten op te heffen; Ik ben niet gekomen om op te heffen, maar om de vervulling te brengen. Want voorwaar, ik zeg u: Eerder nog zullen hemel en aarde vergaan, dan dat een jota of haaltje vergaat uit de Wet, voordat alles geschied is.
Het idee is niet dat na een tijdperk van wet en regels, het nu tijd is voor lang leve de ruimte en doe maar wat je hart je ingeeft. De Rabbi brengt hart en regel heel wat dichter bij elkaar. Hij stelt dat er in al die regels beloftes huizen. En dat werkt eigenlijk vrij simpel in het Nederlands. ‘Gij zult’ kan namelijk een opdracht zijn óf een toekomende tijd. Er komt een tijd dat je niet meer zult … dit en dat.
U zult op een gegeven moment niet meer doodslaan, echtbreken of stelen. Zelfs de neiging zal verdwenen zijn, want er wordt een nieuwe mens geboren. In die nieuwe mens is bezit een heel ander fenomeen, de grondslag onder het doodslaan of zelfs maar de lichtste neiging in die richting, is verdwenen omdat angst en jaloezie geen vat meer hebben op die vernieuwde mens. Dat klinkt wat zweverig en verheven en verlicht, zwevend boven de aarde. Maar dat hoeft niet. Wie niet meer bang is om iets te verliezen, hoeft het niet meer te verdedigen. Dat is een bevrijding die zowel zich aan wetsregels houdt als dat ze niet meer nodig zijn.
Dat is de omkering die Jezus van Nazareth beoogt. Niet langer strijden en onderhandelen met dat wat je moet, maar met zoveel liefde de wereld tegemoet treden dat wat je moet niet langer een issue is. Wie verliefd is, vind het idee van monogamie volkomen vanzelfsprekend. Het idee dat monogamie veel te veel gevraagd is van de mens, dat past bij een analyse, bij het hoofd. De weg van de man van Nazareth is via de regel naar het hart. En dat geeft een enorme hoop vrijheid én het vraagt veel. XR breekt geen regels uit disrespect voor de overheid, zij zien juist de verantwoordelijkheid van de overheid en participeren met huid en haar in het politieke proces. Je kunt het lelijk vinden, maar het is van een toewijding waar heel wat burgers niet in de buurt komen.
Wie liefheeft, die heeft de wet vervuld, zeggen de oude teksten. Ofwel wie worstelt met de veeleisendheid van regels, de last van het geweten omdat je eigenlijk de kantjes ervan afloopt – die krijgt hier de uitdaging om niet de regel te bevragen of water bij de wijn te doen, maar om het hart te zoeken achter de vele vereisten. En dan in vrijheid af te zien van het houden van wat er zo verplicht lijkt of te ontdekken dat het super eenvoudig is om je er aan te houden, omdat je het wil. Heb je naaste lief is echt supermakkelijk – als je hele toffe buren hebt. En zo niet, dan is het een fascinerend traject om te onderzoeken hoe je van mensen leert houden die je eigenlijk onwijs irritant vind. Je bent niet de eerste in de geschiedenis die zal ontdekken hoe dat heel goed mogelijk is, namelijk.
Tot zover even de popupgedachte van vandaag. Een hele goede woensdag gewenst – en vrede, en alle goeds.
