Ben je strikt? Het kan strikter
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Ben je strikt? Het kan strikter – PopUpGedachte donderdag 15 juni 2023
Nou houden we helemaal niet van strikt, tenminste, ik vind het altijd wat ingewikkeld. Strikt op tijd, strikt aan de regels houden. En dus doe ik water bij de wijn waar het kan. Je hebt de regel en dan heb je de realiteit en die laatste mag altijd een beetje afwijken, want dat doet de realiteit nu eenmaal. De traditie waar ik in ben opgegroeid werd wel eens normatief-idealistisch genoemd, het ideaal was niet zomaar een ideaal; het ideaal was de norm. Ik weet niet of dat voor de hele breedte van die religieuze stroming gold, maar er wáren idealen en daar ging je voor; met je hele hebben en houden. Dat leverde mooie én pijnlijke situaties op, mooie toewijding en soms pijnlijke afwijzing.
Het is deel van je cultuur en je subcultuur in de mate van striktheid. In sommige subculturen hoor je gewoon op alle verjaardagen te zijn, dat is het minste wat je kunt doen. In andere subculturen kijk je maar een beetje waar je zin in hebt of is er alle ruimte om andere prioriteiten te stellen. In sommige culturen kom je op tijd, in andere culturen betekent ‘op tijd’ dat je niet een dag later op komt draven, maar verder is een uurtje meer of minder echt geen probleem.
Zo ook in spiritualiteit en religie. Er zijn subculturen met strikte regels over hoe je in het leven je dient te gedragen. De tien geboden worden wekelijks voorgelezen, wie zich niet houdt aan de interne regelgeving kan een gesprek verwachten én er zijn stromingen waar het ideaal juist is dat iedereen zich vrij voelt en je toch vooral niet over elkaar moet oordelen. Die laatste klinkt aantrekkelijk én het is een quote van Jezus van Nazareth; oordeelt niet opdat je niet geoordeeld wordt, en toch zegt de rabbi vandaag iets wat ogenschijnlijk daar dwars tegenin gaat. Tegen zijn leerlingen, vandaag:
“Ik zeg u: Als uw gerechtigheid die van de schriftgeleerden en Farizeeën niet ver overtreft, zult gij zeker niet binnengaan in het Rijk der hemelen.”
Fascinerend, want dezelfde rabbi kan foeteren op diezelfde religieuze leiders dat ze het volk ondraaglijke lasten op leggen, dat ze de regels voor wanneer je moet rusten – op de sabbat – veel te strikt houden. Daarover heeft hij voortdurend conflict omdat hij de sabbat een uitstekende dag vindt om mensen op wonderlijke wijze te genezen. Wat allemaal diepe fronsen oplevert bij deze leiders.
En dan zegt Jezus dus niet: gebruik die regels als een soort leidraad, relax, de mens leeft niet om de wet te dienen, maar de wet is er om de mens te dienen – oh, wacht dat laatste zegt hij wel. Waarom moet het dan strikter vandaag? Strikter dan de striksten?
Hij geeft één voorbeeld. De wet zegt: “Gij zult niet doden. Wie doodt zal strafbaar zijn voor het gerecht.”
Maar Ik zeg u, zegt hij dan: Al wie vertoornd is op zijn broeder, zal strafbaar zijn voor het gerecht. En wie tot zijn broeder zegt: idioot! zal strafbaar zijn voor het Sanhedrin, en wie zegt dwaas, zal strafbaar zijn met het vuur van de hel.
Hoppa, dacht je dat je strikt was? Het kan veel strikter! Bij de rabbi kom je niet weg met haat als je toevallig in staat bent om die haat weg te poetsen onder een glimmende buitenkant. Dan is die haat nog net zo aanwezig, alsof er significant verschil is tussen iemand kapot maken en iemand kapot wensen. Er ís significant verschil – de ene wordt berecht en de andere niet. Maar de rabbi wil niet minder, niet de buitenkant begrenzen, hij wil de binnenkant raken. Niet meer, maar vooral niet minder dan dat. Hij introduceert allesomvattende vergeving, voor iedereen die erkent te falen – dat is stap 1. En vervolgens de vraag aan mij en aan jou of je het hele idee van haat en verachting uit je hart weg zou willen doen poetsen om het plaats te laten maken voor die onvoorwaardelijke, goddelijke goede, liefde. Dat is het méér, het strikter, het hogere waar de man van Nazareth op doelt. Er is geen moer gewonnen, als mensen zich uiterlijk aan de wet houden en van binnen beheerst worden door het duister. Maar als iemand met een trackrecord van stupiditeiten eigenlijk wel wil veranderen, dan is elk stapje in de richting van licht en heling een feestje waard. Regels leggen de lat te laag, het gaat om het hart en de ziel en de overgave.
Tot zover vandaag. Over ongedwongen, hoopvolle latten en de ruimte om te groeien, van binnen. Een hele goede donderdag gewenst – en vrede, en alle goeds.
