Eer de tegenstem
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Eer de tegenstemmen – PopUpGedachte dinsdag 16 april 2024, Brussel
De gebouwen zijn van glas, staal en beton – het ene staaltje architectuur lijkt iets minder geslaagd dan de ander. Alleen de hoeveelheid kantoren verraadt hoeveel mensen hier werken, het is rustig op straat – maar hier zetelt de macht. Brussel. Als bezoeker wordt je me alle egards behandelt, gaat alles wat je bij je hebt door een scanner als op een luchthaven en vragen een dame en twee heren in formele kleding aan de andere kant van de tafel – met een allervriendelijkste glimlach – welke eis, voorstel of concrete actie je komt voorleggen aan het Europees Parlement.
Het is een boeiende plek. De macht huist hier, maar je moet hier binnen zijn om ook te beseffen dat de macht ook niet echt een idee heeft. Ze doet allerlei dingen, soms met hart en ziel, soms uit pure angst. Het Migratie Pact lijkt er één van pure angst. Allemaal beroerde maatregelen waar landen en vluchtelingen de dupe van gaan worden. Maar ja, je hebt het bedacht én je bent blij met de brede overeenstemming – beter iets dan niets – en het wordt met zwier en gratie gepresenteerd.
Wat staat je te doen als macht? Hier in Brussel, in Nederland of in het klein? Vandaag een vrij harde tekst van één van de volgelingen van Jezus van Nazareth tegen de macht van zijn dagen. Hij zegt:
“Wie van de profeten zijn door uw vaderen niet vervolgd? Gedood hebben ze hen die de komst aankondigden van de Rechtvaardige, wiens verraders en moordenaars gij nu geworden zijt, gij nog wel die de Wet hebt ontvangen door bemiddeling van de engelen; maar ge hebt ze niet onderhouden!'
Nu moet erbij gezegd worden dat ze op het punt staan de beste spreker hiervan, Stefanus, te executeren, dat verklaart de heftigheid ervan. Maar die eerste zin: “wie van de profeten, beste religieuze leiders, zijn door uw vaderen niet vervolgd.’ En dat terwijl je de hoeder van de wet bent. Dat is blijkbaar de dynamiek, het patroon dat iemand die niets meer te verliezen heeft, in hun gezicht slingert. Een patroon wat herkenbaar is en hardnekkig. Het is de hoeder van de wet, degene aan wie de wet is toevertrouwd, die niet graag naar profeten luistert die zeggen dat de wet anders bedoeld is dan ze hanteren. En dus gaat de Nederlandse overheid in cassatie tegen het vonnis dat zegt geen vliegtuigonderdelen meer te leveren. En roept het nu gelijk te hebben gehad, want Iran. Punt is dat het niet ging over Iran, maar de hel die wordt aangericht in Gaza als vergelding voor de verschrikkelijke aanslag op zeven oktober.
Kan de macht luisteren naar de profeet? Wat voor mens moet je dan wel niet zijn? En heeft het als profeet nog zin? Zal de kritiek en de verantwoordelijkheid elkaar altijd tegenspreken? Belangrijk is te zien dat Stefanus niet zomaar de leiders uitmaakt voor rotte vis. Hij beroept zich op de wet. Een profeet is niet zomaar een tegenstem, het is een tegen-uitleg. Wat was ook alweer de bedoeling?
En daar wordt ‘ie relevant. Ook voor mij. En daar vinden we gezamenlijke grond – zowel bij mensen die voor de Europese commissie of voor het Europees Parlement werken. Met dit pact zijn de problemen nog niet voorbij, zeggen zijn eufemistisch. En wij beamen dat. En leggen op tafel welke gesprekken en ontmoetingen we hopen tot stand te kunnen brengen, zodat de wet weer ingezet wordt om de kwetsbaren te beschermen en niet allereerst om privileges van vrij verkeer in Europa te behouden, kostte wat het kost.
Als de macht in mij, die denkt te weten hoe het zit, én de profeet in mij, die kritiek heeft op hoe het gaat, is het zaak samen op tafel leggen wat de hoop is, wat het uitgangspunt zou moeten zijn. Dan ontstaat er ruimte. En hoeven we hopelijk niet over te gaan tot een steniging. Dan hoeft het ideaal of de kritische stem in mij niet monddood gemaakt te worden én kan de macht reflecteren zonder een modderfiguur te slaan. Groot Brussels of klein persoonlijk, het zijn misschien wel dezelfde dynamieken.
Tot zover vanochtend, een hele goede dinsdag gewenst, en vrede – en alle goeds
