Of je het een beetje kunt zien
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Of je het een beetje kunt zien – PopUpGedachte vrijdag 12 september 2025
Zien we wat we zien of zien we wat we willen zien, waar we behoefte aan hebben om te zien. En dan soms ook nog onbewuste behoefte. Ze noemen het confirmation bias. Dat je een vaste overtuiging hebt over de ander en dat er maar iets hoeft te gebeuren of je zegt; zie je wel, zei ik het niet? Ik zoek de bevestiging van wat ik al vantevoren geloofde. En er is altijd reden toe, zo’n confirmation bias. Pijnlijke voorbeelden zijn bijvoorbeeld antisemitisme en islamofobie en trouwens ook anti-christelijk denken. Als je weet dat het bestaat, als je er je slachtoffer van voelt, dan zie je het overal terug. En dat brengt strijd, zo’n strijd als Charlie Kirk voerde. Ik kende hem niet, tot hij werd vermoord. Hij stond op de barricades, zag overal gevaar voor de samenleving zoals hij die zelf gezond achtte. Beriep zich op christendom. En toen vond hij de dood. Moge de schutter bestraft worden die in plaats van het afbreken van de ideeën van deze man, op gruwelijke manier heeft bijgedragen aan het verspreiden en versterken van de ideeën van deze man.
Ik zie zo snel de ander. En diens blinde vlek. Of ik wordt moe van de ander die vooral de ander lijkt te zien. Vandaag in de lezing van de dag staat dit
Waarom kijkt ge naar de splinter in het oog van uw broeder en slaat ge geen acht op de balk in uw eigen oog? Hoe kunt ge tot uw broeder zeggen: Broeder, laat mij de splinter uit uw oog halen, terwijl ge de balk in uw eigen oog niet opmerkt? Huichelaar, haal eerst die balk uit uw eigen oog, en dan zult ge scherp genoeg zien om de splinter te kunnen verwijderen die in het oog van uw broeder zit.
Het is een tekst van Jezus van Nazareth. Die de religieuze leiders het vuur steeds aan de schenen ligt. Ze weten zelf niet, zegt hij, wat genade is en waar dat verhaal van God en geloof om draait. Maar ze wijzen wel op de fouten in het gedrag van anderen. Maar dat zijn maar splinters. Je vindt iets van mensen die niet keurig zijn, je vindt iets van mensen die niet met alle religieuze rituelen meedoen, je vindt iets van hen die volgens jouw kaders falen. Maar je peutert aan een splinter, terwijl er een balk uit je oogkas steekt. Je hebt maar één oog om mee te kijken, alle diepte ontbreekt. Je krijgt die splinters ook niet weg, want je ziet haast niks. Je denkt van wel, maar het beeld is zo plat als een dubbeltje.
Deze tekst is niet allereerst een algemene stelling dat je geen kritiek mag leveren. Sterker nog, deze tekst is zelf kritiek. Het is een verhaal in context, een situatie van beroerd leiderschap, van hypocrisie en religieuze en nationalistische scherpslijperij. Wijs niet op de splinters van de kwetsbaren, de outsiders waarmee Jezus van Nazareth zich omringt. Of ze zich nou niet aan je seksuele normen houden, of dat ze religieus van andere wegen zijn, of ze een andere kleur hebben of een andere taal of nogal wat hebben meegemaakt in het leven en niet zo gepolijst zijn als jij. Daar zitten splinters, pas op met de balk.
Want genade is de sleutel, genade voor jou met je halve blik, met de rommel in je leven, met je willen maar niet kunnen. Genade is de sleutel voor de ander en voor mij. Genade vraagt om ruimte voor de andersheid van de ander – en bevrijdt daarmee de andersheid in jezelf. Ik had het Charlie Kirk en de zijnen gegund, maar een schutter met een eigen balk in oog en hart, maakte er een einde aan. Moge er voor hen beiden op de een of andere manier genade zijn.
Wie volg ik, naar wie luister ik? Ik probeer me te omringen met de mensen die het werk hebben gedaan, met schrijvers en denkers die de eigen balken in hun ogen zijn tegengekomen. Die niet de splinter van de ander aanwijzen om hen wel even beter zicht op de werkelijkheid te geven – maar die het pijnlijke proces van zelfinzicht zijn gaan doen. Die ook op de barricades staan. Net als Jezus dat deed. Maar dan met die ruimte in het hart voor dat wat kwetsbaar is en zomaar buitengesloten wordt. En dat gaat om mensen en ideeën, maar ook voor de mens achter de facade, achter de slogans en leuzen. Laten we leren kijken, met twee ogen – om diepte en perspectief te zien en oog te hebben voor het ongeziene, de ongeziene – in de ander, in onszelf.
Tot zover vandaag. Een hele goede vrijdag gewenst – en vrede, en alle goeds.
