Verlost van de vraag
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Verlost van de vraag
Goedemorgen en van harte welkom bij de PopUpGedachte. Ik ben Rikko en ik schrijf overwegingen om de dag mee te beginnen. Vandaag met de titel
Verlost van de vraag – PopUpGedachte maandag 3 oktober 2022
Ze vertelde me eergisteren dat er gedreigd wordt met boetes. Roos werkt met Migreat in Ter Apel en brengt soms tentjes voor de nacht aan hen die buiten moeten slapen omdat Nederland haar ontvangst niet op orde heeft voor degenen die asiel aanvragen. Mensen staan buiten in de regen, krijgen soms te horen dat ze maar moeten gaan slapen – maar er is niets. Geen afdak, geen toilet en het minst is dan een tent. Maar dat mag niet, een noodverordening verbiedt tentjes. Dat zou mogelijk gevaarlijk zijn. Iemand had iemand anders met een haring bedreigd. Daarom haalt Roos de haringen eruit. Maar dat helpt niet. Regels zijn regels. En nu kunnen mensen die tentjes brengen mogelijk worden beboet. Het is een bizarre wereld, vlak bij ons om de hoek. Maar wel net zo ver dat ik er nog niet geweest ben. En ik voel me wel verantwoordelijk. Het knaagt aan me, maar een antwoord is er nog niet direct. En daarin ben ik niet de enige. Vaak lossen we dat ongemakkelijke gevoel op met: je kunt toch ook niet alles. Er is nou eenmaal een circle of concert – dat waar je je druk over maakt – en een circle of influence: dat waar jij invloed op hebt. Hou je met die laatste vooral bezig, want anders neem je de wereld op je schouder. Is een mooie hulpconstructie, maar zoals zoveel hulpconstructies – ook wat krakemikkig. Tot hoever reikt mijn verantwoordelijkheid? Voor wie moet ik nog wel en hoef ik niet meer te zorgen. Een lastige vraag. En mijns inziens zelfs een onbruikbare vraag. Vandaag verlost de rabbi van Nazareth me van de vraag en dat is ook een verlossing. Bij hem krijg je lang niet altijd antwoord, maar de vraag wordt wel beter, gerichter, eerlijker.
Vandaag het beroemde verhaal van de barmhartige Samaritaan. Een voorbeeld vertelling waarin een Joodse man afgetuigd wordt langs de weg van Jericho en dan vervolgens door een aartsvijand – de Samaritaan – met gevaar voor eigen leven wordt geholpen en verzorgd terwijl volksgenoten op weg naar de tempel hem ook wel hadden zien liggen, maar schielijk passeerden. Prima verhaal, maar de sleutel zit verborgen in de vraag die Jezus daarna stelt:
Wie van deze drie lijkt u de naaste van de man die in handen van de rovers gevallen is?' Hij antwoordde: 'Die hem barmhartigheid betoond heeft.' En Jezus sprak: 'Ga dan en doet gij evenzo.'
De vraag was: tot hoever reikt mijn verantwoordelijkheid – zou die man die daar aan de kant van de weg ligt nog mijn naaste zijn? – of hoef ik deze niet meer lief te hebben want buiten mijn cirkel? Jezus draait de vraag om en geeft daarmee gelijk een fikse slinger aan wat op de gedeelde eerste plaats staat van allerbelangrijkste geboden: heb je naaste lief als jezelf.
Jezus vraagt: wie heeft zich een naaste betoond? Het is niet de vraag wie nog je naaste is, het is de vraag geworden of jij nog een naaste wilt zijn. Niet: Heb uw naaste lief als uzelf’ met de onproductieve vraag naar wie dan wel en niet nog een naaste is maar: ‘Wees een naaste en heb lief.’
Jezus van Nazareth verlost van de vraag naar de grens van je verantwoordelijkheid, goddank. Het is een onvruchtbare vraag – bedoeld ook als strikvraag in deze context, trouwens. Hij legt het hele verhaal bij de luisteraar terug en vraagt of je een naaste wilt zijn. Het gaat over mijn verantwoordelijkheid om nabij te zijn, voor wie ik dan ook tegenkom. Voor wat er dan ook aan mijn geweten knaagt. En kan het niet vandaag even, dan toch morgen. Neem je tijd, wees een naaste en heb lief.
Tot zover de PopUpGedachte, een hele goede maandag gewenst – en vrede, en alle goeds.
