Wat wél en vooral niet werkt
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Wat het niet en wat het vooral wél doet – PopUpGedachte dinsdag 23 januari 2024
In zijn boek ‘Faith, Hope and Carnage’ schrijft een van de grootste artiesten van de wereld, Nick Cave, over zijn geloof. Over zijn godsdienst of religie. Hij noemt het vooral geen spiritualiteit, maar religie. Spiritueel zijn is hem net te vaag, Religie is spiritualiteit maar dan met toewijding, zoiets. Hij zegt; stel dat het inderdaad een leugen is, dat bestaan van God, fake news. Dan zou dat op zichzelf nog steeds op een bepaalde manier irrelevant zijn. In feite, zegt hij, voelt het soms alsof het bestaan van God een detail is, een feitje, zo ongelofelijk rijk zijn de voordelen van een gelovig leven. De kerk binnen stappen, luisteren naar religieuze denkers, de bijbel lezen, in stilte zitten, mediteren, bidden – al deze religieuze activiteiten hebben me zachtjes terug de wereld in begeleid [na het verschrikkelijke verdriet over het verlies van zijn zoons]. Mensen die deze dingen afdoen als onwaarheden of bijgelovige nonsens – of erger, als collective mentale zwakheid, die mensen zijn gemaakt uit steviger materiaal dan ik. Ik greep me aan alles vast wat ik te pakken kon krijgen en sinds die tijd laat ik het nooit meer gaan.
Wat doet religie, geloof, spiritualiteit – wat doen de handelingen. Wat doet de veronderstelling, de gok, het idee, de overtuiging dat God bestaat. En dan niet zomaar een God, want je kunt je een God voorstellen en er waanzinnig bang voor zijn omdat die alleen maar dreigt met hel en verdoemenis – specifiek; de God van Abraham, Isaak en Jakob – en als dat nergens aan raakt, dan gaat het misschien zoals Nick Cave zegt niet over die God, maar over de handelingen waar je in kunt deelnemen die gericht zijn op die God. Had hij het ook in de Islam kunnen vinden? Hoogstwaarschijnlijk wel. Die handelingen die onderdeel zijn van de gebeden van de Islam, zijn echt fantastisch, zo heb ik ervaren. Het is echt heel helend om vijf keer per dag ritueel je hoofd op de vloer te leggen, lager dan je hart. Bijvoorbeeld.
Het punt van vandaag is ergens ‘dat het werkt’. Tenminste, tot op zekere hoogte. Een paar dagen geleden lazen we over het leger van Israël heel vroeger – er zijn misschien linkjes met vandaag maar die laat ik even voor wat ze zijn – dat dreigt te verliezen en dan halen twee luie, stelende priesters de ark van het verbond, hét symbool van God en dragen het de legerplaats in. Dat geeft de burger moed, maar vervolgens worden ze verpletterend verslagen en de ark wordt buitgemaakt. Religie werkt misschien, maar niet zo. Die ark is niet magisch of als die magisch is, dan werkt het niet als oorlogsmachine.
Dit is de tekst van de dag: “Toen nu aan koning David bekend werd, dat Jahweh het huis van Obed-Edom, en alles wat van hem was, zegende terwille van de ark van God, trok David op, en bracht op feestelijke wijze de ark van God uit het huis van Obed-Edom naar de Davidstad over. Nadat de dragers van Jahweh's ark zes schreden gezet hadden, slachtte hij een stier en een mestkalf. Geestdriftig danste David voor Jahweh uit, slechts met een linnen borstkleed omhangen.
De aanbidding werkt wel, of hoe je het ook noemen wilt. Ecstatic dance, volle overgave, geloof, vertrouwen, liefde. Het heeft blijkbaar impact, het brengt zozegd ‘zegen’. Nick Cave getuigt ervan en zo ook de oude teksten – en die oude teksten doen dat in prachtig contrast met wat niet werkt: diezelfde magische kist het leger in halen om je oorlog mee te winnen, werkt niet. Dan is de magie opeens verdwenen. Lekker.
Wat is mijn geloof? Een tool om me staande te houden in de wereld, me te onderscheiden van de ander die niet gelooft, een identiteit uit te hakken voor mezelf als een schild? Dan kun je alvast wel uittellen dat dit schild in wat voor strijd dan ook niet meer dan dunne pap zal zijn, dat die identiteit je in the end niet beschermt tegen allerlei dingen waar je bang voor bent. Geloof is kwetsbaar, religie is een bijzondere zoektocht en er is zegen te vinden – maar in overgave, niet in zelfverdediging. David vouwde de vlag op en trok zijn uniform uit, hij danste in ondergoed, op blote voeten in aanbidding. Als Nick Cave die het ook niet weet maar in de achterste bank van de kerk aanschuift en in zijn bevende handen een zegen ontvangt waarmee hij weer even verder kan.
Tot zover de PopUpGedachte van vandaag. Een hele goede dinsdag gewenst – en vrede, en alle goeds.
