De vanzelfsprekendheid
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
De vanzelfsprekendheid – PopUpGedachte dinsdag 11 november 2025
Vanzelfsprekend, dat is het voor de meesten. Elke dag opstaan om een opvangplek voor vluchtelingen te organiseren, of elke nacht paraat staan bij de telefoon omdat mensen die per rubberboot de nauwe zeestraat oversteken tussen Turkije en Griekenland bij te staan, zorg voor je buren, voor familie, voor derden. Of het nu in Bosnië is, waar ik zojuist weer uit ben teruggekeerd, in Zweden, Nederland of waar dan ook. Je vindt er van die mensen, voor wie het vanzelfsprekend is. Net als voor jou en mij de dingen soms opeens vanzelfsprekend zijn. Dat er dan anderen bewonderend of waarderend over spreken, wordt zomaar met een schouderophalen afgedaan. Maar natuurlijk, dat is toch vanzelfsprekend.
Vandaag vertelt de rabbi weer een vergelijkend verhaal. Over de rolverdeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, tussen baas en knecht. En dat een opdrachtgever nou eenmaal mag verwachten van een opdrachtnemer dat die de taak uitvoert. En dan staat er:
“Zo is het ook met u: wanneer ge alles hebt gedaan wat u opgedragen werd, zegt dan: Wij zijn onnutte knechten; wij hebben alleen maar onze plicht gedaan.”
Alleen maar onze plicht. En wat is dat dan? Dat waar we ons niet op kunnen laten voorstaan? Maar waar je soms wel de neiging toe voelt om mensen voor op te hemelen. Het is die man die een onderscheiding kreeg van de stad omdat iemand nagedoken was, die in het water was gevallen. Maar natuurlijk doe je dat, zei hij. Nee, dat is niet natuurlijk, hier; een speldje. Krant erbij, foto. Top. Daar zie je de tegenstelling van de tekst in heldere letters. En er staat niet het verboden zou zijn anderen op te hemelen omdat ze gedaan hebben wat ze te doen stond, maar voor jezelf is het wel behulpzaam – zegt de rabbi. Dat het domweg gewoon je plicht is. Zoals het voor mensen die in de voedselbank werken, mensen die onderdak bieden aan kwetsbaren – bij velen van hen zou het wel resoneren ‘we hebben alleen maar onze plicht gedaan.’
Wat is dan de plicht? Hoe vat je dat samen? Nou, misschien dit: gewoon mens zijn. Medemens zijn, buur, vriend, familie. Juist voor degenen die je nou niet direct stappen verder gaan helpen in het leven. Juist daar waar de nood aan de man is. Het zit in onze natuur ingebakken; om te helpen, te zorgen, lief te hebben. Maar het wordt weleens wat veel, we maken ons zorgen over onszelf of we zijn bang. En zomaar wordt die inherente neiging dan de kop ingedrukt – of wordt ons verteld dat we het beter niet kunnen doen. Want straks raakt ons land overvol, ja toch? Met je naïeve zorgneiging. Zorg zit in ons ingebakken – en angst steekt zomaar de kop op. Dus enerzijds is het niet vanzelfsprekend om te zorgen en te helpen waar kan. Anderszijds is het juist zo vanzelfsprekend – met name als je er eenmaal aan begonnen bent. Omdat het zo menselijk is. Omdat het zo de bedoeling is.
Laat je niet voorstaan op het gewone, zegt de rabbi. Anders zouden we nog gaan geloven dat het bovenmenselijk is om menselijk te zijn. En dat is zonde. Want we zijn gemaakt om lief te hebben, te zorgen, te dienen – en we worden er ook nog eens gelukkig van als het werkt, als het bijdraagt, als het verschil maakt in het leven. Dat is geen reden om te denken dat je het dus voor jezelf aan het doen bent. Het is een signaal dat er iets klopt met wat je aan het doen bent. Niet om je op voor te laten staan. Het is mens zijn, leven in antwoord. Past wel bij Sint Maarten vandaag denk ik, met z’n halve mantel.
Tot zover vandaag. Een hele goede dinsdag gewenst. En vrede, en alle goeds
