Je paspoort en je stamboom
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Je paspoort en je stamboom – PopUpGedachte woensdag 29 oktober 2025
Het is vandaag de dag van het voorrecht. Stemmen. We mopperen met elkaar met recht en reden op de politiek, we stemmen hopelijk wel allemaal. We beklagen ons over de uitslag en gaan kijken naar een ellenlange formatie die niet gaat brengen waar we op hopen. Dat is misschien wat zwartgallig maar ook niet onwaarschijnlijk. Het is nogal een voorrecht; geboren zijn op dit stukje aarde, een paspoort, roots in dit land veelal, familie hopelijk. En ik neem het zomaar voor lief. Vanzelfsprekend. Natuurlijk heb ik zo’n paarsrood document, me niet bewust van de vrijheid waarin ik geboren ben. Naar hoe belachelijk veel landen ik kan reizen zonder ook maar te hoeven vrezen dat ik er niet in kan. Hoeveel recht en bescherming het me geeft op die reizen én in eigen land. Hoe chique het is om familie om je heen te hebben. En ik ben dankbaar he, voor deze plek in een woongemeenschap in hartje Amsterdam. Een bizarre hoeveelheid geluk. En tegelijk wordt geluk heel gewoon.
De rabbi uit Nazareth houdt zijn tijdgenoten een spiegel voor. Dezelfde vanzelfsprekendheid, het soms gevoelde geluk, maar de bijna automatische verwachting dat het met hen wel goed komt, zit hen in de weg – zegt deze dwarse leraar. Weet je wel zeker dat je ‘aan de goede kant van de geschiedenis staat’ – of dat het met jou wel goed komt. Het is een onrustzaaier deze rabbi, met urgentie. Maar, maar…
“dan zult ge opwerpen: In uw tegenwoordigheid hebben wij gegeten en gedronken, en in onze straten hebt Gij onderricht gegeven. Maar weer zal zijn antwoord zijn: Ik weet niet waar gij vandaan komt. Gaat weg van Mij, gij allen, bedrijvers van ongerechtigheid.”
Hard wel. Bedrijvers van onrechtigheid. Ja, dat is ook zo natuurlijk. Het is niet dat ik hier met een gouden lepel geboren ben (met besef van alle heftigheid die in je leven aan de hand kan geweest zijn, hè?) en dat je daarmee vanzelf ok bent. We denken zomaar, gevoed door geschiedenislessen en kinderboeken, dat we hier in het beschaafde deel van de wereld leven, het christelijk democratisch ok-deel, en vergeten maar even wat voor zooi dat democratisch-kapitalisme overal in de wereld aanbrengt en waar wij de vruchten van eten. Letterlijk ook nog eens. Het is gek, maar je vergeet het gewoon toch?
Dan zegt de rabbi: “Zij zullen komen uit het oosten en het westen, uit het noorden en het zuiden, en aanzitten in het Koninkrijk Gods. Denkt eraan: er zijn laatsten die eersten en eersten die laatsten zullen zijn.”
Eerste en laatsten. Wie de voorrechten niet heeft, die ik heb gehad, kan soms beter de eigen kwetsbaarheid en onvermogen in de ogen kijken. Omdat die zo zichtbaar en voelbaar zijn. De Eeuwige, de wereld, God vraagt geen perfecte mensen, maar wel mensen die durven erkennen waar het niet klopt. En dat is soms niet makkelijk als je met een gouden lepel geboren bent – als eerste.
Dus als we kiezen vandaag, stemmen. Dan is het niet voor onszelf. Maar voor hen met oog voor de laatsten. Laat dat het zijn, dat is de verantwoordelijkheid en wijsheid van een goddelijke economie. Waar is de kwetsbare. En het is nog niet makkelijk want iedereen kan wel roepen dat opkomen voor de kwetsbaren maar waar gebeurt het?
En dan nog eens aan mezelf; kan ik achteraan sluiten? Omdat het tijd is dat anderen voorgaan. Zij zonder papieren of zonder menselijke stem, zij zonder heteroseksuele identiteit of zij zonder huis of familie in dit land. En zo zijn er nog wel een paar. Stem voor de stemlozen, dat lijkt het spoor van de rabbi in elk geval.
Zegen voor vandaag gewenst – en vrede, en alle goeds.
